Kerkplein 10, Ootmarsum

Kerkplein 10

Dit pand dat bekend staat onder de naam Poorten Frederik heeft een rijke geschiedenis. Henk Eweg heeft hierover een boeiend verhaal geschreven, dat elders op deze website is te lezen.

In 1832 was de eigenaar van het pand met de kadastrale aanduiding A798 Gerrit Teves (1782-1859), maar het pand zou dateren van 1533. Het is één van de weinige panden waarvan afbeeldingen bekend zijn van voor 1800.

Beekman

De oudst bekende bewoners zijn de kuiper Jan Derk Becking (*1736) en zijn vrouw Aleida Roberink.

De in 1768 geboren zoon Hermannus Beckman (1768-1810) leerde van zijn vader het kuiperambacht en nam na zijn huwelijk in 1799 de zaak over. Zijn vrouw Joanna Tenboekum (1774-1836) dreef een winkeltje in kruidenierswaren. Zijn buurman naast hem op het Kerkplein 12 Bernardus Broekhuis (1785-1853) was ook kuiper en werkte samen met Beekman.

Herman was geen lang huwelijk gegund en stierf op 13 juli 1810. Enige maanden later (1811) werd zijn zoon Hermanus Beckman (1811-1867) geboren. Hij heeft zijn vader nooit gekend.

De kuiperij dreigde stil te komen liggen.

Een ver familielid Gerrit Teves (1782-1859) uit Lüdinghausen, (dld.) ook kuiper, kwam naar Twente en bracht uitkomst. Hij trouwde een jaar na het overlijden van Hermannus bij diens weduwe Joanna ten Bokum in (1811) met als getuige bij het huwelijk, Bernardus de buurman. Teves zette met zijn drie knechten de zaak verder voort. Behalve de kuiperij bleef ook de winkel open. Allerhande zaken waren in de aanbieding zoals kruidenierswaren, zout en zeep, aarden potten, koffie, thee, chocolade, tabak en snuif.

Na 1840 werd het huis o.a. bewoond door kuiper Hermanus Beckman (1811-1867). Omdat er na zijn overlijden geen opvolger was, werd het voortbestaan van de kuiperij weer bedreigd. Opnieuw kwam er een familielid: Bernardus Johannes Meers (1839-1872), een neef die met zijn moeder en vier zusters woonde aan de Markt en ook kuiper was van beroep, uitkomst brengen. Hij nam samen met zijn moeder en de vier zusters zijn intrek in het huis en leidde de kuiperij tot aan zijn overlijden in 1872. Zijn overlijden betekende het einde van de kuiperij.

Vlierman

In 1890 werd het huis verkocht aan de metselaar Frederik Vlierman (1837-1907), ook wel Poorten Frederik genoemd. Het wordt in 3 delen verdeeld en krijgt het kadastrale nummer A2064.

In het huis van Vlierman waren drie woninkjes, een deel, een stal, een bergruimte en een grote kelder onder de opkamer. Frederik vond in het grote huis voldoende plaats om gereedschappen en materiaal zoals kruiwagens, ladders, schoppen, en een kar met paard onder te brengen. Op 77-jarige leeftijd overleed de ongetrouwde Vlierman op 21 oktober 1907 in Ootmarsum.

Veldboer

Twee jaar later (1909) werd het huis verkocht aan Egbertus Johannes Veldboer (1853-1919), van beroep koopman, bierbottelaar, rijtuig- en koetsenverhuurder, landbouwer en getrouwd met Marie Oude Blenke (1855-1922).

De volgende eigenaar was rond 1924 zijn zoon, Bernard Veldboer (1889-1968). Evenals zijn vader woonde hij elders en gebruikte alleen de deel en de stallen voor de stalhouderij, rijtuigverhuur en transport van kolen.

Vanaf ca. 1900 werd het pand in delen verhuurd aan diverse families.

Het pand, dat op de monumentenlijst was geplaatst, werd door de gemeente in 1965 van Veldboer gekocht met het idee t.z.t. tot restauratie te komen. Tot zolang werd de deel en stalruimte door groenteboer Herman op de Weegh (1921-1993) gehuurd en gebruikt als opslagruimte.

Sinds 1972 is in dit pand de bibliotheek gevestigd.

Heemhuis Ootmarsum

In de jaarvergadering van de Vereniging Heemkunde Ootmarsum op 28 oktober 2021 is bekend gemaakt dat de Ben Morshuis Stichting en de Vereniging Heemkunde Ootmarsum voortaan samen verder gaan onder de naam Heemhuis Ootmarsum en dat het pand Poorten Frederik is aangekocht als gezamenlijk onderkomen.

Nadat de bibliotheek was verhuisd naar ’n Emter, werd het pand aan het Kerkplein aangepast aan de nieuwe functie en kreeg een fraaie entree: de grote ‘niendeuren’ nodigen eenieder uit die zich interesseert voor de geschiedenis en cultuur van Ootmarsum. Op de begane grond is een publieksruimte voor ontmoeting, expositie en een presentatie van de Canon van Ootmarsum. De bovenverdieping biedt veel ruimte voor bibliotheek, archief, werkgroepen en projecten.

Tekst: Henk Eweg, Heemkunde Ootmarsum